Mitos Gelombang Hijau

SUDAH tiba masanya untuk menyegarkan semula pencirian politik Malaysia yang popular tetapi tidak tepat yang dipengaruhi secara meluas oleh pengislaman. Kebenaran lebih kompleks.

Pada pilihan raya umum Malaysia 1999 (PRU10), Parti Islam Malaysia (PAS) muncul sebagai parti pembangkang terbesar, memenangi 27 kerusi parlimen dan menguasai kerajaan negeri Terengganu. Buat pertama kalinya, ketua Pembangkang itu adalah Ahli Parlimen (AP) Melayu, ketika itu dan presiden PAS sekarang, Abdul Hadi Awang. Ini menyebabkan beberapa pengulas merangka keputusan pilihan raya “sebagai gelombang Islamisasi yang semakin meningkat” di negara ini. Empat tahun kemudian, pada PRU 2004, PAS hanya berjaya memenangi enam kerusi parlimen, hilang kawalan kerajaan negeri Terengganu, dan mendapat 3 undi kalah kerajaan negeri Kelantan.

Walaupun keadaan sekitar PRU15 pada tahun 2022 sangat berbeza dengan keadaan pada tahun 1999, terdapat keperluan untuk berhati-hati dalam merangka keputusan pilihan raya menggunakan istilah menyeluruh seperti naratif “Gelombang Hijau” yang digunakan untuk mentafsir keputusan PRU15.

Naratif “Green Wave” adalah tidak tepat atas sebab-sebab berikut. Pertama, ia mengabaikan keuntungan ketara yang diperoleh Parti Pribumi Bersatu Malaysia (Bersatu), daripada 13 kerusi parlimen pada PRU14 kepada 30 kerusi pada PRU15, termasuk kerusi di banyak kawasan seperti Tasek Gelugor (Pulau Pinang), Padang Rengas (Perak), dan Masjid Tanah (Melaka) di mana pengaruh PAS tidak ketara.

Kedua, ia tidak mengendahkan kelebihan yang dinikmati PAS menggunakan kain rentang Perikatan Nasional (PN) untuk kempennya di negeri luar Kelantan dan Terengganu. PAS dapat menembusi kubu kuat UMNO seperti Kepala Batas di Pulau Pinang dan Pasir Salak di Perak.

Ketiga, ia mengalihkan perhatian daripada sebab utama peningkatan undi untuk PN: kejatuhan besar dalam sokongan kepada UMNO di semua negeri di Semenanjung Malaysia, kecuali Negeri Sembilan dan Johor. Rasa tidak senang hati terhadap UMNO dan khususnya, kepimpinan Zahid Hamidi, yang membolehkan PN mendapat manfaat daripada rasa tidak puas hati.

Keempat, naratif ini membawa kepada kelas berbual yang mengaitkan peningkatan sokongan kepada PN dengan pengaruh sekolah kediaman Islam atau tahfiz berbanding penjelasan lain yang lebih munasabah seperti penggunaan strategik media sosial PN, terutamanya TikTok, untuk mendekati pengundi muda. Walaupun peningkatan pengaruh agama sejak beberapa dekad lalu di Malaysia tidak dapat dinafikan, terdapat jauh lebih sedikit bukti bahawa terdapat korelasi antara fenomena ini dan sokongan politik kepada PAS. Untuk mengaitkan “Gelombang Hijau” dengan pengaruh sekolah-sekolah tahfiz, yang hanya membentuk sebahagian kecil (kurang daripada 1 peratus, atau kira-kira 50,000 daripada enam juta pelajar rendah dan menengah) daripada keseluruhan enrolmen Malaysia, adalah untuk menggabungkan satu analisis kesilapan di atas yang lain.

Kelima, naratif berpaksikan Semenanjung ini mengabaikan corak pengundian di Sabah dan Sarawak, yang merupakan 25 peratus daripada jumlah kerusi parlimen, di mana PAS dan Bersatu gagal mencapai sebarang kemajuan yang ketara dalam PRU15.

Landskap pilihan raya telah menjadi lebih kompetitif dan hasil pilihan raya akan bergantung kepada banyak faktor.

Melabelkan PRU15 sebagai “Gelombang Hijau” membawa kepada banyak perangkap. Jika sentimen agama menjelaskan keuntungan PN, maka tindak balas yang paling berkesan untuk Kerajaan Perpaduan (UG) adalah untuk mengatasinya dengan retorik agama dan dasar berkaitan. Pengisytiharan Mahathir pada 29 September 2001 bahawa Malaysia sudah menjadi negara Islam adalah contoh tindak balas sedemikian terhadap kebangkitan PAS selepas 1999. Kedua, langkah sebegitu boleh membawa kepada mengabaikan orang Melayu pertengahan yang meninggalkan UMNO tetapi mungkin masih kembali menyokong parti itu jika ada hala tuju yang lebih jelas ke hadapan. Begitu juga, ia akan mengalih perhatian PH daripada cuba mendapatkan semula sokongan daripada kumpulan ini yang mungkin kecewa dengan cubaan PH untuk merampas kembali kawalan kerajaan persekutuan, pasca-Sheraton Move. Ketiga, ini memainkan naratif Islamofobia yang lebih besar. Sikap ini berleluasa di kalangan sesetengah segmen masyarakat bukan Melayu dan luar negara. Sentimen seperti ini amat tidak membantu terutamanya apabila ia datang untuk memahami tuntutan berbeza masyarakat Melayu yang semakin pelbagai di Malaysia.

Saya mencadangkan naratif balas berikut. Kita harus mengakui bahawa keputusan PRU15 adalah sebahagian daripada trend yang lebih besar peningkatan persaingan politik di Malaysia dan kejatuhan sokongan terhadap Barisan Nasional (BN)-UMNO yang pernah mendominasi. Walaupun tidak mungkin BN-UMNO akan dapat kembali menguasainya, mereka tetap menjadi kuasa politik yang penting, lebih-lebih lagi jika terdapat pembaharuan dalaman dalam parti.

Pada masa yang sama, kita tidak boleh mengandaikan bahawa PN secara automatik akan mengawal sebahagian besar sokongan Melayu atau DAP akan mempunyai cengkaman automatik terhadap undi bukan Melayu. Landskap pilihan raya telah menjadi lebih kompetitif dan hasil pilihan raya akan bergantung kepada banyak faktor. Pendek kata, agama adalah isu pengundian yang penting tetapi bukan penentu.

Ahli politik harus menekankan dasar dan mesej politik yang menarik kepada jalan tengah, khususnya di kalangan pengundi Melayu. Walaupun kaum dan agama masih penting, persaingan politik yang lebih besar akan membawa kepada lebih banyak persaingan dalam idea dasar awam dan penyampaian perkhidmatan awam yang lebih baik.

Pertimbangan mesti diberikan kepada dinamik pilihan raya di Malaysia Timur, yang berbeza dengan semenanjung Malaysia tetapi sama dinamik, terutamanya di Sabah.

Saya berharap pemerhati politik Malaysia menghentikan penggunaan naratif “Green Wave”, memandangkan ketidaktepatan dan bahayanya. Ia adalah trengkas malas yang tidak cukup menangkap kerumitan pilihan raya yang semakin meningkat di Malaysia. Ini adalah berhemat tanpa mengira keputusan pilihan raya negeri yang akan datang, termasuk sebarang keputusan yang berpotensi memihak kepada PN.

Ong Kian Ming ialah Pengarah program Falsafah, Politik dan Ekonomi (PPE) di Taylor’s University, Malaysia dan bekas timbalan menteri Perdagangan Antarabangsa dan Industri, Malaysia. Beliau merupakan Felo Pelawat Kanan di ISEAS – Institut Yusof Ishak.

Artikel dipetik dari Fulcrum