Adakah “Gelombang Hijau” Malaysia lebih merupakan tsunami ketidakpuasan hati?

Hanya tinggal beberapa minggu lagi sehingga Malaysia memulakan satu lagi pilihan raya-kali ini di enam negeri- tumpuan kini tertumpu kepada pengundi Melayu yang bertanding.

Segmen pengundi ini amat penting kepada Kerajaan Perpaduan yang berusia tujuh bulan. Dalam pilihan raya umum, Pakatan Harapan (PH) pimpinan Perdana Menteri Anwar Ibrahim memperoleh 11 peratus bahagian undi dalam kalangan pengundi Melayu. Dia perlu membuat keuntungan kukuh dalam kiraan ini semasa pilihan raya negeri.

Pilihan raya negeri sedang dirangka sebagai referendum awal mengenai jawatan perdana menteri. Tetapi perdana menteri menghadapi dua bahaya: kecacatan dalaman yang hampir membawa maut dalam PH serta ancaman luaran yang menggerunkan.

Dari dalam Kerajaan Perpaduannya, Anwar perlu memikul liabilitinya iaitu Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu (UMNO) dan pemimpinnya yang tidak popular, Zahid Hamidi.  UMNO pada mulanya dilihat sebagai pelengkap kepada PH. Ia dilihat berpotensi membawa pertuduhan ke kubu majoriti Melayu.

Ini kini kelihatan kurang berkemungkinan, kerana UMNO terus bergelut untuk menjelaskan kepada ahlinya mengapa ia adalah sebahagian daripada kerajaan yang merangkumi bogeyman ideologi lamanya, Parti Tindakan Demokratik (DAP).

Ketua pemuda UMNO baru-baru ini mengakui bahawa parti itu berada di “titik terendah” dalam sejarahnya. Kongres parti tahunan parti menunjukkan sedikit keinginan untuk melakukan pembaharuan.  Ia memberi tumpuan kepada mewajarkan sokongan parti terhadap kerajaan Anwar dan berusaha untuk mengumpulkan perwakilan untuk bekas perdana menteri Najib Razak yang dipenjarakan untuk mendapatkan “keadilan.”

Dari segi luaran, Anwar berhadapan dengan musuh yang hebat dalam bentuk Perikatan Nasional (PN). The coalition comprises former Prime Minister Muhyiddin Yassin’s Parti Pribumi Bersatu Malaysia (Bersatu) and the Islamist party, Parti Islam SeMalaysia (PAS).

Dalam perbahasan parlimen dan perhimpunan politik, PN telah menggandakan retorik yang memfokuskan kepada “3R” kaum, agama dan royalti.  Satu kes baru-baru ini ialah serangan PN terhadap kerajaan Anwar kerana menggugurkan rayuan undang-undang terhadap keputusan Mahkamah Tinggi 2021, yang membenarkan perkataan “Allah” digunakan dalam penerbitan agama Kristian.

Naratif media sosial PN juga banyak mengeksploitasi rasa tidak senang di kalangan pengundi Melayu terhadap kehadiran DAP dalam kerajaan.  Parti-parti politik dalam Kerajaan Perpaduan telah gagal untuk menentang naratif sebegitu (yang secara ironinya adalah hasil fitnah bertahun-tahun UMNO sendiri terhadap DAP).

Tanpa mengkhianati asasnya yang berbilang kaum dan progresif, Anwar telah cuba membendung rasa tidak puas hati orang Melayu dengan menangani beberapa isu 3R secara langsung.

Anwar sendiri membuat kenyataan di Parlimen dalam menangani isu “Allah”, yang secara tradisinya adalah pemeliharaan raja-raja Melayu. Dia telah meminta pertemuan dengan mereka untuk mendapatkan keputusan muktamad mengenai perkara itu.

Ini adalah penyimpangan daripada kedudukannya sebelum menjadi Perdana Menteri, di mana beliau bersetuju bahawa orang bukan Islam boleh menggunakan perkataan itu.

Pentadbiran Anwar akan membawa rang undang-undang untuk mengukuhkan mahkamah Syariah agama Malaysia. Undang-undang telah lama diperjuangkan oleh PAS.  Dengan meluluskan rang undang-undang itu, jelas Anwar tidak mahu dikesampingkan oleh golongan Islamis.

Adakah terdapat tanda-tanda bahawa langkah taktikal Anwar untuk menuntut semula sokongan Melayu berjaya? Dalam tinjauan April 2023 di seluruh negara di semenanjung Malaysia, penilaian kelulusan Anwar merentas kumpulan etnik ialah 62 peratus.

Ia bagaimanapun memberitahu bahawa penilaian kelulusannya dalam kalangan responden Melayu jatuh kepada 54 peratus.  Walaupun 62 peratus rakyat Malaysia yang dikaji berkata pandangan mereka terhadap kepimpinan Anwar telah bertambah baik, kurang daripada separuh responden Melayu bersetuju.

Perhimpunan PN baru-baru ini di kubu kuat PH di Selangor dan Negeri Sembilan telah menyaksikan orang ramai yang belum pernah berlaku sebelum ini tetapi hampir secara eksklusif orang Melayu muncul.  PN telah membayangkan bahawa mereka akan meletakkan bekas orang besar UMNO dalam pemilihan.

Merujuk kepada warna parti PAS dan menunjukkan kemungkinan kebangkitan bentuk politik Islam yang lebih ekstremis, beberapa penganalisis menyifatkan perkembangan ini di Malaysia sebagai “Gelombang Hijau”. Tokoh DAP Lim Kit Siang membuat pilihan raya negeri sebagai pilihan wujud untuk rakyat Malaysia. Pandangan ini boleh menjadi bumerang dan mendorong lebih ramai pengundi Melayu menyokong PN.

Tidak seperti kebangkitan PAS pada tahun 1980-an dan 1990-an, populariti PN hari ini mempunyai lebih banyak dimensi daripada sekadar peningkatan keagamaan dalam kalangan orang Melayu.

Orang Melayu di Malaysia telah menjadi lebih zahir menjaga kewajipan agama mereka tetapi ini tidak bermakna terdapat gelombang ekstremisme Islam yang melanda Malaysia.

Semasa pilihan raya umum lalu, PN memenangi kerusi di luar kawasan Melayu tradisional PAS dan memperluaskan keuntungannya dengan memenangi beberapa pusat bandar, yang mempunyai kepekatan pengundi Melayu yang lebih rendah.

Calon-calon yang menang berkempen di bawah sepanduk PN baharu dan mengelak simbol bulan purnama hijau yang dikaitkan secara tradisi dengan PAS dan Islam politik.

Apa yang berlaku di Malaysia hari ini bukanlah kebangkitan “Green Wave” yang melampau daripada ungkapan rasa tidak puas hati yang tulen dalam masyarakat Melayu yang melangkaui isu 3R.

Sepanjang tujuh bulan lalu, terdapat kekurangan hala tuju ekonomi yang jelas: ringgit Malaysia terus lemah dan krisis kos sara hidup terus menghakis kuasa beli rakyat.

Kemarahan Melayu yang ketara ini dikuatkan dengan sikap hipokrit pentadbiran sekarang, yang bercakap tentang membasmi rasuah dan menegakkan tadbir urus yang baik tetapi menampung kepimpinan UMNO yang tercemar.

Apa yang kita boleh lihat pada pilihan raya negeri adalah kurang “Gelombang Hijau” daripada tsunami ketidakpuasan hati. – CATATAN KHAIRY JAMALUDDIN – FULCRUM ANALYIS ON SOUTHEAST ASIA